Zijn in-app loot boxes hetzelfde als casino’s zonder Cruks?

7 min leestijd

App en gaming-ontwikkelaars gaan steeds verder in hun pogingen om zo veel mogelijk geld te verdienen aan haar gebruikers. Naast een aankoopprijs of abonnementskosten, bieden veel app-ontwikkelaars namelijk ook de optie voor in-app aankopen aan. De vraag is echter of dit een onschuldige manier is voor spelers om nog meer van het spel te genieten, of dat dit op den duur leidt tot het spelen in casino’s zonder vergunningen.

Afbeelding via FIFPlay

Wat zijn loot boxes?

Iedereen kent het wel, je download een gratis app en zodra je van de echt handige functies gebruik wilt maken, moet je betalen. Je kunt een abonnement kiezen of per onderdeel een bedrag betalen. Niet alleen (gratis) apps zien hierdoor een stijging in hun inkomsten, maar ook online game providers weten in de afgelopen jaren goed gebruik te maken van spelers die vooruit willen komen in het spel. Dit soort in-app purchases worden in de gaming wereld ook wel loot boxes genoemd.

Een loot box (ook wel buit box) bevat over het algemeen een verzameling aan willekeurige items of ‘extra’s’ zoals: wapens, skins, speciale skills voor je avatar, munten of andere in-game valuta’s. Spelers kunnen de boxen alleen openen door een taak te voltooien of door echt geld te betalen. Soms is de inhoud van een lootbox alleen voor cosmetische doeleinden, zodat je online karakter er unieker uitziet, maar anderen zijn specifiek bedoeld om sneller vooruit te gaan in het spel.

De loot boxes worden daarnaast vaak ook nog ingedeeld in categorieen waaruit je mogelijk kunt opmaken hoe bijzonder de inhoud is. Denk daarbij bijvoorbeeld aan common items, speciale items of zelfs legendarische (zeer unieke) extra’s. De kosten van de loot boxes worden hier vervolgens ook op aangepast.

Wat kost een loot box?

De kosten van een loot box verschillen per spel of per level, maar de regel die veel providers hanteren is: een laag bedrag. Denk bjivoorbeeld aan € 1,99 voor 1 box met extra’s en oplopende kortingen wanneer je in veelvoud loot boxes koopt, zoals 10 voor € 15,99. Hierdoor ontstaat de illusie dat je voor meer boxes minder uitgeeft, terwijl je in werkelijkheid natuurlijk bij iedere transactie méér uitgeeft.

We nemen als voorbeeld Candy Crush, waar spelers een kauwgombal (loot box) kunnen kopen met extra’s die je in moeilijke levels kunnen helpen. Dit kan zowel met in-game valuta, die wordt verdiend door levels te behalen, of door echt geld te gebruiken, zo laag als € 1,-. Omdat de kosten hiervoor niet als hoog worden beschouwd, heten dit ook wel "microtransacties" en hoewel die op het eerste gezicht misschien niet perse winstgevend lijken, bedenk je dan eens dat Candy Crush in 2018 maandelijks zo’n 285 miljoen spelers had… 285 miljoen spelers die mogelijk allemaal wel eens, of meerdere keren, een ‘micro’ transactie de moeite waard vonden.

Is betalen voor loot boxes hetzelfde als gokken?

Gokken of wedden wordt gedefinieerd als ‘een spel spelen om geld of in het wilde weg raden, zonder berekenend overleg, maar toch in de hoop op een goede uitslag’. En in dat opzicht is het openen (kopen) van een loot box gelijk aan een gok wagen; je hebt namelijk geen idee wat er in de box zit, maar je hoopt natuurlijk op een mooie nieuwe skin of een skill waarmee je door het volgende level vliegt. Het verband tussen online gokken en loot boxes is inmiddels ook aangetoond, uit een rapport uitgevoerd door onderzoekers van de universiteiten van Plymouth en Wolverhampton, blijkt dat loot boxes "structureel en psychologisch verwant zijn aan gokken". Ook bleek dat grote aantallen kinderen loot boxes openen (zo’n 40% van de viedogamende kinderen), terwijl gokken onder de 18 of 21 jaar vrijwel overal ter wereld verboden is.

In Nederland controleert de Kansspelautoriteit (Ksa) streng op het type lootboxes dat in videogames wordt gebruikt. Met name omdat de prijzen die gewonnen kunnen worden een bepaalde waarde hebben en de kans om te winnen willekeurig is; spelers kunnen namelijk geen enkele invloed uitoefenen op de inhoud of uitkomst ervan. Het kopen van loot boxes kan daarom vergeleken worden met gokken zonder vergunning, zoals bij een casino zonder Cruks. Als een casino (of game provider) haar spelers namelijk niet controleert op risicovol speelgedrag, dan heb je te maken met een aanbieder zonder vergunning die, zonder toestemming van de Ksa, actief betaalde gokspelen aanbiedt.

Afbeelding via GameQuiters

Risico’s van loot boxes

Loot boxes zijn ontworpen om aantrekkelijk te zijn en veel games gebruiken ook nog eens een "psychologisch duwtje" om hun spelers aan te moedigen de loot boxes te kopen - door bijvoorbeeld de angst te wekken dat ze tijdelijke items of speciale deals zullen mislopen. Uiteraard zal de aankoop er ook toe leiden dat er reële kosten worden gemaakt, zeker als je meerdere loot boxes koopt in de zoektocht naar de nieuwste en meest unieke items.

Een aantal feiten over loot boxes in videogames zijn:

• Geen controle op leeftijd
• Geen bescherming van speler bij risicovol gedrag
• Ondoorzichtig en oneerlijk ‘spel’
• Verlies van geld
• Geen Cruks aansluiting
• Kans op gokverslaving

Wat loot boxes in essentie risicovol maakt is het feit dat het zich voornamelijk richt op jonge spelers. Bij jonge mensen is problematisch gokken om verschillende redenen sterker dan bij een volwassene, omdat de hersenfuncties minder ontwikkeld zijn en gekoppeld is aan verhoogde impulsiviteit. Een paar onschuldige en impulsieve micro transacties kunnen daarmee op den duur mogelijk verstrekkende gevolgen hebben. Want jong geleerd, is oud gedaan, toch?

Wetgeving voor loot boxes en online casino zonder Cruks

De taak om jongeren te beschermen ligt op dit moment nog steeds grotendeels in handen van ouders, die zelf toezicht moeten houden door bijvoorbeeld in-app purchases te verbieden voor games die jongeren eenvoudig zelf op hun telefoons en iPads kunnen downloaden. En hoewel de Ksa ook haar best doet om loot boxes zo onaantrekkelijk mogelijk te maken, krijgen ze niet in alle gevallen gelijk. Onlangs heeft de Raad van State namelijk uitspraak gedaan dat de dwangsom die de Ksa had opgelegd aan EA Games onrechtmatig was. De hoogste bestuursrechter oordeelde namelijk dat de loot boxes (packs) in computerspel FIFA22 geen kansspel zijn, zoals bedoeld in de Wet op de kansspelen.

De wet op kansspelen stelt strenge regels aan het aanbieden van gokspellen en deze wet richt zich nu voornamelijk op de vele online casino’s zonder Cruks. De mogelijkheden voor gaming en app-ontwikkelaars om loot boxes in hun apps aan te bieden lijken daarmee onverminderd groot en zowel FIFA2022 van EA als ook andere spelen zoals Fortnite, weten deze wet vooralsnog goed te omzeilen. Want lootboxes zijn slechts een onderdeel van het spel en niet het uiteindelijke doel.

Conclusie

Hoewel lootboxes en gokken definitief aan elkaar verwant zijn, lijkt het erop dat de extra’s in videogames niet meer weg te denken zijn. Wie herrinnert zich niet de geheime gangen in Super Mario, of de cheatcodes in Mortal Combat? Gamers willen al veel langer sneller hun doel bereiken en leuke extra’s winnen die hen glansrijk over de eindstreep brengen. Dat bedrijven hier nu kosten voor berekenen is een hele bewuste, financiële keuze waar steeds meer op ingespeeld en aan verdiend wordt.

De meeste games laat het aan spelers zelf over om te kiezen voor loot boxes, omdat je de ‘eindbaas’ in feite ook kunt verslaan zonder al die extra’s. De optie voor in-app aankopen kan over het algemeen ook uitgeschakeld worden, hoewel jongeren toch wel degelijk vatbaarder blijven voor alle mooie verleidingen. Dit is echter nog geen absolute garantie dat zij op latere leeftijd in casino’s zonder vergunningen terechtkomen en een gokverslaving ontwikkelen. Net als dat het spelen van een gewelddadig spel, niet van iedere tiener een moordenaar maakt.

Als je bang bent dat jij of iemand in je omgeving een probleem heeft met loot boxes of gokken, dan is er hulp om je hierbij te helpen.